هدف و ماهیت
این برداشت که رشته پرستاری به معنای مراقبت کردن از مریض است، تا حدودی درست میباشد. البته مراقبت تنها شامل تزریق یا پانسمان نمیشود بلکه با گذشت زمان و با پیشرفت علم و تکنولوژی، مراقبت پرستاران نیز علمیتر و پیچیدهتر شده است و پرستاری در حال حاضر یک رشته علمی است و متخصص این رشته باید علوم بسیاری را فرا بگیرد و کاربرد آنها را در ارتباط با مریض بیاموزد.
از سوی دیگر باید توجه داشت که وظیفه یک نرس یا پرستار تنها مراقبت از بیمار در شفاخانه نیست بلکه یک پرستار با مراقبت از افراد در تمام مراحل زندگی آنها از پیشگیری از امراض گرفته تا مراقبت در هنگام مریضی و توانبخشی پس از مریضی سروکار دارد. زیرا بسیاری از امراض ریشه در عادت های غلط و شیوه نادرست زندگی دارد.
برای مثال زمینه بسیاری از سکتههای قلبی از مدت ها قبل فراهم میشود و دلیل آن نیز نوع غذای فرد، وزن او و مقدار فعالیت بدنی اش میباشد. حال این نرس است که با آموزش های لازم در مورد نوع غذا، نحوه و مقدار فعالیت بدنی و نحوه جلوگیری از فشار خون و افزایش چربی سعی میکند تا از مرض پیشگیری کند یا افراد را با علایم و اختلالات امراض آشنا سازد تا مریض به موقع و پیش از پیشرفت مرض به دکتر مراجعه کند.
پرستار یک عضو مهم در تیم مراقبت صحی است و دارای نقش های گسترده ای از جمله نقش مراقبتی، حمایتی، هماهنگی، مشورتی، مدیریتی و تحقیقاتی میباشد. به این معنا که پرستار وظیفه مراقبت و حمایت از مریض، وظیفه هماهنگی بین مریض و داکتر، مریض و خانواده مریض (انتقال دهنده خواست ها و نیازهای مریض یا مددجو)، مسؤلیت مدیریت بخش (اولویتبندی برای رسیدگی به مریضان)، وظیفه آموزش به مریض در جهت تطابق با مشکلات و ناراحتیهای پیشآمده و وظیفه تحقیق درباره روش های مراقبتی که اعمال کرده است و تحقیق بر روی نحوه کاهش تعداد روزهای بستری یک مریض را بر عهده دارد.
پرستاری یعنی کمک به فرد سالم یا مریض در شفاخانه برای انجام آن دسته از فعالیتهایی که سبب حفظ و ارتقای صحت میگردد به نحوی که اگر فرد توانایی، اراده یا آگاهی لازم را داشت، میتوانست آن فعالیتها را بدون کمک انجام دهد.
در همین راستا پرستار وظایف خود را در قالب شش نقش درمانی، مراقبتی، حمایتی، هماهنگی ،حفاظتی و آموزشی انجام میدهد.
بدون شک که نرس یا پرستار نقش اصلی را در مراقبت و پیگیری مریضی مریض دارد و همین امر بیانگر نیاز جامعه به پرستار مرد میباشد چون هر مریضی دوست دارد در بعضی از امراض مثل امراض کلیوی یا داخلی توسط پرستار همجنس خود مورد مراقبت قرار گیرد.
در حال حاضر نیز در شفاخانه های دولتی، بخش یورولوژی (دستگاه کلیوی و مجرای ادرار) خانمها توسط پرستار خانم و بخش یورولوژی آقایان توسط پرستار مرد اداره میشود و در سایر بخش ها نیز موضوع همینگونه است.
تواناییهای مورد نیاز و قابل توصیه
در اینجا جسمهایی بیمار، روح هایی دردمند و روان هایی آشفته حضور دارند. در اینجا باید پذیرای مشکلات بسیار و پاسخگوی نیازهای بیشمار باشید. باید روزی 8 ساعت در اطاق عملیات با تمامی وجود در خدمت تیم طبی باشید. دانش آموز رشته پرستاری باید عاشق انسان و انسانیت باشد تا بتواند در شرایط سخت و بحرانی حتی زمانی که خسته است یا آمادگی جسمی و روحی لازم را ندارد، به دیگران کمک کند. همچنین باید فردی منظم و دقیق باشد و بداند که نظم و سختگیری اساس کار رشته پرستاری است و از لحاظ درسی نیز لازم است که به زبان انگلیسی مسلط باشد چون برای روزآمد بودن و اطلاع از آخرین دستاوردهای دانش پرستاری، لازم است که از مجلات و منابع علمی به زبان انگلیسی استفاده کند.
دانش آموز رشته پرستاری باید از سلامت کامل جسمانی برخوردار باشد تا به یاری دید قوی بتواند کارهای ظریف و دقیق پرستاری را بخوبی انجام دهد و با شنوایی خوب صدای قلب را حتی اگر ضعیف باشد، بشنود . حتی داشتن قدی متناسب و عدم لکنت زبان یا لرزش دست در این رشته ضروری است. چون همین مشکلات به ظاهر کوچک، در کارایی یک پرستار بسیار مؤثر است.
پرستار باید بیش از هر چیز متواضع بوده و هدفش خدمت به مردم باشد چون کار در شفاخانه یک کار مشخص و تقسیم شده نیست بلکه پرستار در صورت ضرورت باید هرکاری حتی کاری که از یک فرد بیسواد نیز برمیآید، انجام دهد. یعنی قرار نیست که دانش آموز رشته پرستاری پس از فارغالتحصیلی پشت میز بنشیند و دستور دهد بلکه باید در انجام هر خدمتی پیش قدم باشد.
همچنین لازم است که روابط عمومی خوبی داشته باشد چون پرستار نزدیکترین فرد به بیمار است و حتی بعضی از بیماران مشکل خود را به راحتی با داکتر در میان نمیگذارند اما با پرستاری که روابط عمومی خوبی داشته و توانسته است اعتماد بیمار را جلب کند، در میان میگذارند.
اطلاعات عمومی خوب در زمینه طبابت برای یک پرستار ضروری است، چون پرستار داکتر دوم است و حتی دروسی که میخواند همان دروس طبی در سطح محدودتری میباشد.
پرستاری علم و هنر است برای همین یک پرستار باید علاوه بر دانش لازم، از آمادگی روحی و روانی، صبر و حوصله، روابط عمومی خوب و قدرت تجزیه و تحلیل بالا برخوردار باشد. به عبارت دیگر یک پرستار نمیتواند تنها با تکیه بر دروس فاکولته، در کار خود موفق شود بلکه باید از دانش خود در شرایط مختلف و متفاوت به درستی استفاده کند و این نیاز به قدرت تجزیه و تحلیل خوب، سرعت عمل و آمادگی روحی و روانی دارد.
پرستار با دردمندترین افراد جامعه در ارتباط است برای همین باید جسمی قوی و روحی توانا داشته باشد تا بتواند از عهده شبکاری یا کار در بخشهایی حساس و دشوار مثل C.C.U ، I.C.U، بخش بیماران سرطانی یا بخش سوختگی برآید و در ضمن دچار فشارهای روحی و روانی یا ناتوانیهای جسمی نشود.
اما چرا با وجود سختیها و دشواریهای بسیار این کار، عدهای با عشق و علاقه در این زمینه فعالیت میکنند؟
پرستاران یک شفاخانه، عامل اصلی موفقیت یک شفاخانه هستند. یعنی اگر پرستاران یک شفاخانه خوب، کارآمد و دلسوز باشند، اکثر مریضان از آن شفاخانه راضی خواهند بود. چون بیشترین ارتباط مریض با پرستاران میباشد و رضایت از پرستار مساوی است با رضایت از شفاخانه.
به بیان دیگر لبخند رضایت مریض، شیرینترین و دلپذیرترین هدیهای است که هر روز به یک پرستار دلسوز و تلاشگر تقدیم میشود؛ هدیهای که پرستار را به تلاشی پیگیر تر و بیشتر تشویق میکند.
امکان ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر
بعداز اخذ سند لیسانس، امکانات ادامه تحصیل در بخش های ماستری و دکتورا به فعلاً در افغانستان وجود ندارد. اما فارغ التحصیلان این رشته می توانند از طریق سرمایه گذاری شخصی یا از طریق بورسیه های تحصیلی در سایر کشورها در مقاطع بلندتر تحصیلی به ادامه تحصیل بپردازند.
آینده شغلی و بازار کار
در بسیاری از کشورها اولین خط ارتباط جامعه با سیستم طبی، پرستار است. چرا که پرستاران نسبت به دیگر افراد تیم طبی تعدادشان بیشتر است و در دسترس قرار دارند.
در کشور ما نیز با این که پرستاران جایگاه واقعی خود را نیافتهاند و در چند سال اخیر نیز با تعداد قابل توجهی فارغالتحصیل رشته پرستاری دانشگاه های خصوصی و دولتی روبرو هستیم اما هنوز مراکز طبی به پرستارانی متخصص، مجرب و توانمند نیازمند اند و در واقع بازار کار برای فارغالتحصیلان خوب این رشته وجود دارد.
پرستاران علاوه بر کار در شفاخانه ها و مراکز طبی، میتوانند در صنعت برای مراقبت از صحت کارکنان صنایع مختلف، در سازمان تربیت بدنی و مراکز ورزشی به عنوان یکی از اعضای اصلی تیم مراقبت طبی و در آموزش و پرورش فعالیت نمایند.
فرصتهای شغلی یک پرستار بسیار وسیع و گسترده است و حتی یک پرستار میتواند بطور مستقل فعالیت نماید. یعنی میتواند با تأسیس مرکز طبی خصوصی به ارزیابی وضعیت صحت افراد جامعه بپردازد.