هدف و ماهیت
رشته مشاوره و راهنمایی یکی از رشته‌های گروه علوم انسانی مخصوصاً روانشناسی است که جنبه کاربردی دارد و دروس آن بیشتر در زمینه رشد، ابعاد مختلف شخصیت آدمی و پیشگیری از مشکلات و اختلالات بخصوص مشکلات دانش‌آموزان و نوجوانان می‌باشد.
امروزه بشر با مشکلات فراوانی دست به گریبان است. مشکلاتی که می‌تواند زندگی انسان را از روند طبیعی و عادی خویش خارج سازد و به همین دلیل باید بر این مشکلات غلبه کرد. اما گاهی انسان نمی‌تواند به تنهایی بر بعضی از مشکلات خویش غلبه کند و برای حل آنها نیاز به کمک دیگران دارد و اینجا است که ضرورت حضور یک کارشناس مشاور احساس می‌شود. فردی که مهارت و تخصص لازم را برای راهنمایی دیگران کسب کرده است.
مشاوره در اصل یعنی پیشگیری و پیشگیری یعنی این که به افراد آموزش داده شود که چه کنند تا دچار بحران های روحی نگردند و راه پیشرفت و تکامل را راحت تر و سریع تر طی نمایند. البته بخش دیگری از مشاوره نیز شامل حال افرادی می شود که دچار بحران شده اند و اکنون نمی دانند که چگونه باید از بحران مورد نظر عبور کرده و یا با آن کنار بیایند که در اینجا مشاور به فرد مراجعه کننده کمک می کند تا خودش را، نیازهایش را، هدفش را و راه رسیدن به هدفش را بشناسد تا بتواند بر بحران موجود غلبه کند.
کارشناس مشاوره عمدتاً به یاری خود فرد، مشکل او را حل می‌کند. به عبارت دیگر به مراجعه کننده کمک می‌کند تا تفکر، احساسات، اندیشه و یا تصمیم‌گیری خود را تغییر داده تا در نهایت بتواند نوع رابطه خود را با دنیای اطرافش تغییر دهد. برای مثال به یاری خانواده، محیط کار و یا نهادهای مختلف موجود در کشور، مشکلات خانوادگی، اقتصادی و یا کاری مراجعه کننده را حل می‌کند.
توانایی‌های مورد نیاز و قابل توصیه برای علاقه مندان این رشته
دانش آموز این رشته نیازمند کسب توانمندی های آشنایی با روانشناسی تعلیم و تربیت، آگاه بودن از مسائل اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و مذهبی است تا بتواند مراجعه کنندگان خود را که از اقشار مختلف جامعه و دارای مشکلات متنوعی هستند بخوبی راهنمایی کند.
خوب گوش دادن و خوب سخن گفتن دو ویژگی مهم و ضروری برای دانش آموز رشته مشاوره است چون یک مشاور باید بتواند با صبر و بردباری و آرامش درونی خود فضای مناسبی برای مراجعه کننده ایجاد کند و به او اجازه دهد که خود را تخلیه کرده و دغدغه‌های ذهنی خویش را بیان کند و سپس با کلامی گویا و فصیح او را راهنمایی نماید.
دانشجو مشاوره از یک سو باید شخصیتی متعادل داشته باشد تا بتواند بر دیگران تأثیر گذاشته و به درستی آنها را راهنمایی کند و از سوی دیگر اهل تحقیق و پژوهش باشد تا علل مشکلات و بحران‌های موجود در جامعه را ریشه یابی کند.
وضعیت ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر
امکان ادامه تحصیل در کشور تا فعلاً تنها تا مقطع لیسانس وجود دارد.اما دانش آموزان می توانند با سرمایه گذاری شخصی و یا هم از طریق بورسیه های تحصیلی به ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر ماستری و دکتورا در خارج از کشور بپردازند.
