د لسم ټولګي د تفسیر کتاب ازموینه – ۱۳۹۹

«لَمْ یَلِدْ» قرآني جمله څه شی نفې کوي:

د «اَلْمُهَیْمِنْ» معنا په نښه کړئ:

د الحشر سورت په درېیو آیتونو کې د الله تعالی له غوره نومونو څخه څو یې بیان شوي دي:

«وَ مَن يَدْعُ مَعَ اللهِ إِلهاً ءَاخَرَ لا بُرْهانَ لَهُ بِهِ فَإِنَّما حِسابُهُ عِنْدَ رَبِّهِ إِنَّهُ لا يُفْلِحُ الْكافِرُونَ» په دې مبارک آیت کې د «يَدْعُ» کلمې معنا څه ده:

بخاري، مسلم، ترمذي او ابن حبان روایت کړی چې چا رسول الله «ص» ته وویل: «ای د الله رسوله! ماته داسې دعا راوښیه چې په خپل لمانځه کې یې ووایم.»:

«وَءَاتَاكُمْ مِّنْ كُلِّ مَا سَأَلْتُمُوهُ وَإِنْ تَعُدُّواْ نِعْمَتَ اللَّهِ لَا تُحْصُوهَا إِنَّ الْإِنْسَانَ لَظَلُومٌ كَفَّارٌ» په دې مبارک آیت کې د «لَا تُحْصُوهَا» معنا عبارت ده له:

الله تعالی په کوم مبارک سورت کې فرمایلي: په تاوان کې نه دي هغه کسان چې ایمان یې راوړی، نېک عملونه یې ترسره کړي او یو بل ته په حق ویلو او صبر کولو وصیت کوي:

پیغمبر «ص» فرمایلي چې کوم سورت د قرآن له درېیمې برخې سره مساوي دی:

په دې مبارک آیت کې «وَاسْتَعِينُواْ بِالصَّبْرِ وَالصَّلاةِ وَإِنَّهَا لَكَبِيرَةٌ إِلاَّ عَلَى الْخَاشِعِينَ» د «الخاشعین» کلمې معنا عبارت ده له:

تر ټولو لوی مالي عبادت په اسلام کې عبارت دی له:

«إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ فَأَصْلِحُوا بَيْنَ أَخَوَيْكُمْ ۚ وَاتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ» په دې مبارک آیت کې مسلمانانو ته د څه شي سپارښتنه شوې ده:

«یو د بل عیب مه وایئ» د کومې قرآني جملې معنا ده:

که یو تن خپل مسلمان ورور په یوه خاصه وینا یا اشاره عیبجن کړي، که خلک خندا ته هڅوي او که نه، د هغه په حضور کې وي یا د هغه په غیاب کې، دې عمل ته څه ویل شوي دي:

د حضرت ابوبکر صدیق «رض» لقب عبارت دی له:

چا ته د «فاروق» لقب ورکړل شوی دی:

«داهیة الاسلام» لقب چاته ورکړل شوی دی:

لقمان «ع» خپل زوی ته کوم لاندې نصیحت کړی دی:

«إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ كُلَّ مُخْتَالٍ فَخُورٍ» په دې قرآني جمله کې د «مُخْتَالٍ فَخُورٍ» معنا په نښه کړئ:

رسول الله «ص» فرمایلي دي: کله مو چې د چرګ غږ واورید، نو:

حذیفه «رض» له رسول الله «ص» څخه روایت کړی دی چې فرمایي: تاسو ټول د آدم اولاده یاست او آدم له خاورې څخه پیدا شوی دی، باید هېڅ قوم او ډله په خپل اصل او نسب فخر او ویاړ ونه کړي او که نه خو د الله «ج» په وړاندې به د جعلان څخه هم سپک وي. په دې حدیث کې د «جِعلان» کلمې معنا څه ده:

«لَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ أَن تَدْخُلُواْ بُيُوتاً غَيْرَ مَسْكُونَةٍ فِيهَا مَتَاعٌ لَّكُمْ وَاللَّهُ يَعْلَمُ مَا تُبْدُونَ وَمَا تَكْتُمُونَ» په دې مبارک آیت کې د «جُنَاحٌ» کلمې معنا عبارت ده له:

لاندې کوم قرآني کلمه د جواري (قمار) په معنا ده:

د محتوا او مضمون له پلوه تفسیر په څو ډوله دی:

د اسلوب او تګلارو له پلوه تفسیر په څو ډوله دی:

قرآن کریم په څو طریقو سره نازل شوی دی:

په څو کلونو کې د قرآن کریم نازلېدل په پیغمبر «ص» باندې بشپړ شول:

د لومړي ځل لپاره د کوم سورت آیتونه په پیغمبر «ص» باندې نازل شول:

د «الضآلین» معنا په نښه کړئ:

د فاتحې سورت:

یو شمېر مفسرینو د فاتحې سورت لپاره تر څوو زیات نومونه ذکر کړي دي:

د «الَّذین أنعمت علیهم» څخه مراد څوک دي:

د «الضَّآلّین» څخه مراد کوم خلک دي:

د «المغضوب علیهم» څخه مراد کوم خلک دي:

قرآن کریم په ټولیزه توګه څو مرکزي مضامین لري:

کومو خلکو؛ ملایکې د الله تعالی لوڼې ګڼلې:

کومو خلکو دا وه چې حضرت عیسی «ع» د الله تعالی زوی دی:

د اخلاص سورت په بل کوم نوم یادېږي:

د فاتحې سورت بل نوم عبارت دی له:

د الفرقان سورت:

کله چې مشرکانو په پیغمبر «ص» باندې د زوی نه درلودلو له امله عیب لګاوه، الله «ج» د خپل پیغمبر په دفاع کې کوم سورت نازل کړ:

په الفرقان سورت کې د «نَذِيراً» کلمې معنا څه ده:

د تفسیر علما وایي چې په عَبْده سره د رسول الله «ص» یادونه څو ارزښتناک مفاهیم راپه ګوته کوي:

د الله تعالی له غوره نومونو څخه یو یې «القدوس» دی چې لاندې معنا لري:

«جبار او متکبر» صفتونه:

د الله تعالی صفات او اسماء:

له رسول الله «ص» څخه په صحیح حدیث کې نقل شوی دی چې فرمایي «‌‌إن لله تسعة و تسعین اسما، مائة إلا واحدا، من أحصاها دخل الجتة …» د دې حدیث له مخې د الله تعالی لپاره څو نومونه دي:

مفسرینو فرمایلي چې د کوم سورت آیتونه د شفا آیتونه دي:

چا ته د «ذی النورین» لقب ورکړل شوی دی:

دکوم سورت په درېیو آیتونو کې د الله تعالی له غوره نومونو څخه اووه لس یې ذکر شوي دي:

له لاندې لقبونو څخه کوم یو یې علي «رض» ته ورکړل شوی دی: